Kalkulator BMI - wskaźnik masy ciała

W przeciwieństwie do dorosłych, u dzieci i młodzieży nie stosuje się jednej stałej wartości BMI jako normy. U dzieci wskaźnik BMI interpretowany jest na podstawie tzw. siatek centylowych (inaczej: percentyli), które uwzględniają wiek i płeć dziecka. Wynika to z faktu, że masa ciała, proporcje i tempo wzrostu dynamicznie zmieniają się w trakcie rozwoju dziecka – inaczej rosną chłopcy, a inaczej dziewczynki, w różnym tempie, w różnych okresach życia.

Po obliczeniu BMI dziecka wynik porównuje się z wartościami referencyjnymi dla danej grupy wiekowo-płciowej na siatkach centylowych. Klasyfikacja wygląda następująco:

• < 5. centyl – niedowaga;
• 5–84. centyl – prawidłowa masa ciała;
• 85–94. centyl – nadwaga;
• ≥ 95. centyl – otyłość.

Przykładowo, jeśli 10-letnia dziewczynka ma BMI odpowiadające 90. centylowi, oznacza to, że jej wynik jest wyższy niż u 90% rówieśniczek i kwalifikuje się do kategorii nadwagi. Samodzielne interpretowanie wyników BMI u dziecka może prowadzić do niepotrzebnego stresu lub błędnych wniosków, dlatego zawsze warto skonsultować się z pediatrą lub lekarzem rodzinnym, który może ocenić wynik w kontekście ogólnego rozwoju, stanu zdrowia, historii rodzinnej oraz stylu życia dziecka.

Podobnie jak w przypadku dzieci, prawidłowe BMI dla nastolatków powinno być określane w kontekście siatek centylowych odpowiednich dla płci i wieku. Przyczyny otyłości u dzieci i nastolatków mogą być zróżnicowane, co wynika z intensywnych zmian, jakie zachodzą w okresie dojrzewania – następuje gwałtowny wzrost, zmienia się skład ciała, gospodarka hormonalna i tempo metabolizmu.

Dla dorosłych mężczyzn – podobnie jak dla kobiet – prawidłowe BMI mieści się w zakresie od 18,5 do 24,9 kg/m². Ten przedział został określony przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) i jest uznawany za standard w ocenie, czy masa ciała mieści się w normie.

Dla dorosłych kobiet prawidłowe BMI (ang. Body Mass Index) mieści się w zakresie 18,5–24,9 kg/m². To jednak tylko punkt wyjścia – na różnych etapach życia interpretacja BMI może wymagać dodatkowego kontekstu. Choć normy są wspólne dla obu płci, kobiety z reguły mają wyższy procent tkanki tłuszczowej niż mężczyźni, nawet przy takim samym BMI. Tkanka tłuszczowa pełni u kobiet ważną funkcję hormonalną i fizjologiczną, np. w cyklu menstruacyjnym, ciąży czy
menopauzie. Warto pamiętać, że wskaźnik masy ciała jest niemiarodajny w trakcie ciąży, dlatego nie powinno się go wtedy obliczać.

Wiek ma znaczenie przy interpretacji BMI – zwłaszcza po 60. roku życia. Choć klasyczny wzór na obliczenie BMI (masa ciała [kg] / wzrost² [m²]) pozostaje taki sam bez względu na wiek, jego interpretacja u osób starszych powinna być indywidualna. Zmiany fizjologiczne zachodzące wraz z wiekiem sprawiają, że „idealne BMI” dla seniorów może różnić się od normy przyjętej dla młodszych dorosłych.

Po 60. roku życia:

• zmniejsza się udział masy mięśniowej, a rośnie udział tkanki tłuszczowej, nawet jeśli masa ciała się nie zmienia;
• wzrost może się nieco zmniejszać (zmiany w kręgosłupie), co wpływa na wynik BMI;
• niedowaga jest tak samo niebezpieczna jak umiarkowana nadwaga – wiąże się z większym ryzykiem upadków, osłabienia odporności czy osteoporozy;
• nadmiar tkanki tłuszczowej brzusznej (tłuszcz trzewny) jest bardziej istotny dla zdrowia niż sama masa ciała.