W odpowiedzi na rosnącą dyskryminację słowną wobec chorych na otyłość oraz cel kampanii zmierzający do uwrażliwienia społeczeństwa na to, że sposób, w jaki mówimy o chorych i do chorych, realnie wpływa na ich zdrowie, motywację, samoocenę oraz stan emocjonalny, powstało unikalne opracowanie, które oddajemy w Państwa ręce. Mamy nadzieję, iż okaże się praktycznym narzędziem komunikacyjnym, które pomoże kształtować wokół otyłości język inkluzywny, zgodny z aktualną wiedzą medyczną i dzięki temu ułatwi emocjonalne porozumienie z chorymi.
Polaków potwierdza, że było świadkami przemocy słownej wobec osoby z otyłością.*
chorych na otyłość doświadczyło negatywnego komentowania ich wyglądu w miejscu pracy.*
*W ramach badania przeprowadzono 1012 ankiet, gdzie N=701 zostało przeprowadzonych na reprezentatywnej grupie Polaków, a N=311 na osobach z otyłością (z BMI powyżej 30). Badanie zostało zrealizowane w dniach 23.05 – 29.05.2023 roku przez SW RESEARCH Agencję Badań Rynku i Opinii. Badanie opinii zostało przygotowane na zlecenie Novo Nordisk
Body shaming jest przejawem negatywnej postawy wobec ciała i wyglądu drugiej osoby. Ma na celu wyśmianie, upokorzenie i/lub ośmieszenie innych ludzi ze względu na ich wygląd fizyczny, szczególnie na masę ciała, rozmiar, figurę czy ogólny wygląd zewnętrzny. Niestety osoby, wobec których stosowany jest body shaming, mogą borykać się z poważnymi konsekwencjami dotyczącymi ich zdrowia psychicznego i emocjonalnego – brakiem samoakceptacji oraz niskim poczuciem własnej wartości. Tym samym niezmiernie ważne jest dążenie do szacunku, akceptacji oraz wsparcia dla różnorodności cielesnej oraz promowanie zdrowego podejścia do ciała i wyglądu.
Zupełną odwrotnością jest ruch body positive, tłumaczony jako ciałopozytywność. Propaguje on akceptację własnego ciała w pełni – jego zalet oraz wszelkich aspektów, które mogą być postrzegane jako wady pod względem wyglądu lub rozmiaru. Mimo iż body positive opiera się na pozytywnym podejściu do naturalności i różnorodności ciał, to nie powinien prowadzić do akceptacji choroby otyłościowej. Ciałopozytywność to także szacunek do własnego ciała, którego wyrazem jest troska, obejmująca również leczenie w sytuacji, gdy mamy do czynienia z chorobą.
Słowa mają moc oddziaływania na emocje i poziom samooceny osoby, do której mówimy. Potrafią utrwalić się w pamięci na długie lata, zwłaszcza jeśli niosą ze sobą negatywne treści i wydźwięk – są niepochlebne i oceniające. Możemy nie zdawać sobie nawet sprawy, w jak dużym stopniu kształtują one myśli, postawy czy wybory, nierzadko na całe życie. Język, w którym dominują obraźliwe i protekcjonalne słowa, a człowiek jest przedstawiany przedmiotowo, ranią, zniechęcają i ograniczają zarówno innych, jak i nas samych.
Używając takich słów, nie kierujemy się empatią, zrozumieniem dla drugiego człowieka. „Wystarczy mniej jeść i więcej się ruszać”, ale czy na pewno? Czy rzucając takie z pozoru błahe zdanie mamy podstawę tak twierdzić? Zamiast wyrażać nieprzemyślane opinie lub opublikować w Internecie nieprzychylny komentarz, warto wczuć się w sytuację drugiej strony, zrozumieć jej punkt widzenia i spróbować empatycznie podejść do tematu.
Postaw na empatię, nie oceniaj! Dzięki takiemu podejściu będziemy w stanie uniknąć większości konfliktów i nieporozumień komunikacyjnych oraz lepiej radzić sobie w trudnych sytuacjach, tworzyć więzi oparte na zrozumieniu i akceptacji.
W praktycznym słowniku „Jak wspierająco mówić o chorobie otyłościowej?” (to pierwsza tego typu publikacja, która daje praktycznie wskazówki, jak rozmawiać o otyłości) znajdziesz wiele neutralnych zwrotów, których możesz użyć, zwracając się do osób z chorobą otyłościową.
Na potrzeby projektu przeprowadzone zostało w maju br. reprezentatywne badanie opinii publicznej, w którym wzięło udział ponad 1000 respondentów: zarówno chorych na otyłość, jak i zdrowych. Wyniki badań pozwoliły przeanalizować jakość i frekwencję słów używanych w stosunku do osób z otyłością oraz opisujących objawy tej choroby. Na tej podstawie wyodrębnione zostały słowa stygmatyzujące oraz wspierające, a na ich bazie powstały praktyczne przykłady i rekomendacje, jak świadomie budować empatyczną komunikację, która na pierwszym miejscu stawia chorego i jego godność jako niezbywalne prawo człowieka.
Opracowanie powstało dzięki merytorycznemu zaangażowaniu interdyscyplinarnych Ekspertów:
Prezes Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości
Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości
psycholog, pracująca z osobami chorymi na otyłość, twórczyni portalu „W trosce o chorego pracownika”
dziennikarka telewizyjna, radiowa i prezenterka.
Wyniki badań zostały także opatrzone osobistymi komentarzami Pacjentek chorujących na otyłość:
prezeski Fundacji na rzecz Leczenia Otyłości
ambasadorki kampanii „Porozmawiajmy szczerze o otyłości”
Patronat nad opracowaniem objęli: Rada Języka Polskiego PAN, Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, FLO – Fundacja na rzecz Leczenia Otyłości, portal „W trosce o chorego pracownika”.
Wszystkich odbiorców Słownika, serdecznie zachęcamy do dzielenia się wiedzą w nim zebraną, a przedstawicieli mediów do cytowania Ekspertów i Pacjentek oraz wykorzystywania danych z badania w codziennej pracy redakcyjnej.
