Jak zapobiegać nadwadze u dzieci i nastolatków?
Nadwaga i otyłość stają się coraz większym problemem wśród dzieci i młodzieży. Wzrost liczby osób z nadmierną masą ciała...
Leczenie
8 sty 2025
Sugerowane
Sugerowane
Aktualności
Czym jest otyłość wtórna?
Otyłość wtórna, inaczej mówiąc – złożona, to stan, w którym nadmierna masa ciała jest konsekwencją chorób towarzyszących lub ich leczenia. Oznacza to, że choroba otyłościowa może być spowodowana różnymi czynnikami, takimi jak schorzenia endokrynologiczne lub stosowane leki. W przeciwieństwie do otyłości pierwotnej, tzw. prostej, która zwykle wynika z genetycznych predyspozycji i dodatniego bilansu energetycznego, otyłość wtórna jest głównie skutkiem procesów chorobowych.
Wyróżnia się dwa główne rodzaje choroby otyłościowej: otyłość pierwotną i wtórną. Pierwotna, znana również jako otyłość genetyczna, występuje, gdy istnieją predyspozycje genetyczne do nadwagi lub choroby otyłościowej. Osoby z tego rodzaju otyłością często mają trudności z redukcją oraz utrzymaniem prawidłowej masy ciała, nawet przy utrzymywaniu zbilansowanej diety i regularnej aktywności fizycznej. W rozwoju otyłości pierwotnej ogromną rolę odgrywa też dodatni bilans energetyczny, czyli zbyt duża liczba kalorii w stosunku do zapotrzebowania organizmu.
Drugi z rodzajów otyłości, czyli otyłość wtórna, jest wynikiem chorób, które przyczyniają się do nadmiernego przyrostu masy ciała.
Przyczyny tego typu choroby otyłościowej mogą być różnorodne i obejmować takie czynniki jak:
Przyczyny otyłości wtórnej mogą być złożone i zróżnicowane.
Jedzenie wysokokalorycznych, bogatych w tłuszcze i cukry posiłków może sprzyjać wystąpieniu otyłości wtórnej u osób zmagających się m.in. z zaburzeniami hormonalnymi. Spożywanie zbyt dużej ilości przetworzonej żywności, dań typu fast food i napojów słodzonych przyczynia się do gromadzenia się tkanki tłuszczowej w organizmie.
Siedzący tryb życia i brak odpowiedniej dawki ćwiczeń fizycznych również przyczyniają się do otyłości wtórnej u osób predysponowanych. Bez regularnej aktywności fizycznej spowalnia się metabolizm i gromadzi tkanka tłuszczowa.
Niektóre choroby, takie jak niedoczynność tarczycy, zespół Cushinga czy inne zaburzenia hormonalne, są w stanie wpływać na przyrost masy ciała. Ponadto niektóre grupy leków, takie jak, np. leki przeciwpadaczkowe, przeciwdepresyjne czy sterydy, również mogą przyczyniać się do rozwoju otyłości wtórnej.
Stres, depresja, lęk i inne czynniki psychologiczne mogą prowadzić do kompulsywnego objadania się, a w efekcie do nadmiernej masy ciała. Niektórzy ludzie sięgają po jedzenie jako formę pocieszenia, co często skutkuje otyłością wtórną.
Objawy otyłości wtórnej mogą być podobne do symptomów charakterystycznych dla otyłości pierwotnej. To m.in.:
Otyłości wtórnej mogą towarzyszyć inne objawy i choroby, często groźne dla zdrowia i życia:
Otyłość wtórna może mieć wiele poważnych skutków zdrowotnych. Wpływa ona m.in. na układ sercowo-naczyniowy, zwiększając ryzyko wystąpienia chorób serca czy nadciśnienia tętniczego. Może także sprzyjać rozwojowi cukrzycy typu 2. Nadmierna masa ciała może powodować problemy z układem oddechowym, takie jak obturacyjny bezdech senny. Ponadto otyłość wtórna wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia niektórych rodzajów nowotworów, chorób stawów, chorób wątroby, a także wielu innych schorzeń.
Terapia otyłości wtórnej zwykle polega na identyfikacji i zarządzaniu przyczynami, które spowodowały nadmierny przyrost masy ciała. Kluczowe u osób zmagających się z otyłością wtórną jest więc postawienie właściwej diagnozy i leczenie choroby podstawowej. Należy jednak pamiętać także o zmianie stylu życia.
Pierwszym krokiem w kompleksowym leczeniu otyłości wtórnej jest wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych i regularnej aktywności fizycznej. Zbilansowana dieta, bogata w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe i białko w połączeniu z odpowiednią aktywnością fizyczną dostosowaną do potrzeb i możliwości jest w stanie pomóc osobie z chorobą otyłościową w redukcji masy ciała.
W niektórych przypadkach, gdy zmiana stylu życia nie przynosi wystarczających rezultatów, bywa konieczne zastosowanie terapii farmakologicznej zgodnie z zaleceniami lekarza. Specjalista może Ci wówczas przepisać odpowiednie leki, które będą wspomagać rehabilitację masy ciała.
Terapia behawioralna także może być skutecznym narzędziem w leczeniu otyłości wtórnej. Pomaga bowiem w identyfikacji i zmianie niezdrowych nawyków żywieniowych, jak również stresujących czynników i schematów myślowych, które mogą przyczyniać się do nadmiernego jedzenia.
W niektórych przypadkach, gdy otyłość wtórna jest szczególnie zaawansowana i powoduje poważne problemy zdrowotne, może być konieczne zastosowanie leczenia chirurgicznego. W takim przypadku chirurgia bariatryczna jest rozważana jako opcja terapeutyczna.
