Sugerowane
Sugerowane
Leczenie otyłości
O chorobie otyłościowej mówimy, gdy poziom tkanki tłuszczowej przekracza 25% prawidłowej masy ciała u mężczyzn oraz 30% u kobiet. Do jej rozpoznania można wykorzystać także dedykowane kalkulatory – BMI (Body Mass Index) oraz WHtR (waist-to-height ratio).
Leczenie otyłości, które obejmuje m.in. zbilansowane odżywianie, aktywność fizyczną, terapię behawioralną, farmakoterapię, czyli leczenie dedykowanymi lekami na otyłość i / lub chirurgię bariatryczną, jest kluczowe nie tylko dla poprawy jakości życia, ale również może pomóc zapobiegać poważnym powikłaniom zdrowotnym, takim jak cukrzyca typu 2, choroby sercowo-naczyniowe takie jak nadciśnienie tętnicze czy niektóre nowotwory. Im wcześniej lekarz postawi diagnozę nadmiernej masy ciała, a pacjent rozpocznie terapię, tym większa szansa na zmniejszenie ryzyka rozwoju powikłań oraz wydłużenie życia.
Wbrew powszechnemu przekonaniu, w leczeniu otyłości nie chodzi tylko o redukcję nadmiernej masy ciała. Nadrzędnym celem jest poprawa stanu zdrowia poprzez zapobieganie rozwojowi powikłań związanych z nadmiarem tkanki tłuszczowej, łagodzenie ich przebiegu oraz wydłużenie życia w zdrowiu. Otyłość wymaga wieloaspektowego i długoterminowego leczenia, które uwzględnia indywidualne potrzeby danej osoby, takie jak: nawyki żywieniowe, ewentualne zaburzenia odżywiania, poziom aktywności fizycznej, zasadność (lub jej brak) do stosowania leków na otyłość oraz motywację do zmian.
Kompleksowe leczenie otyłości opiera się na czterech filarach.
Według najnowszych zaleceń osoby z nadmierną masą ciała powinny spożywać 3-5 posiłków dziennie (w tym 3 posiłki główne i 2 przekąski), zachowując przy tym 3-4-godzinne odstępy – w ten sposób mogą uniknąć podjadania. Co więcej, nie należy pomijać śniadania, ponieważ wpływa ono na metabolizm i poziom energii w ciągu dnia. Z kolei ostatni posiłek należy spożyć 2-3 godziny przed snem. W ten sposób można uniknąć zgagi i jednocześnie zapobiegać napadom wieczornego głodu.
Wszystkie posiłki należy jeść powoli i świadomie, dzięki czemu szybciej można poczuć się sytym_ą. Przed sięgnięciem po dokładkę, warto poczekać przynajmniej 15 minut. W tym czasie do mózgu może dotrzeć sygnał o najedzeniu. Przygotowując posiłek, należy zadbać o to, żeby znalazły się w nim warzywa i owoce. Najlepiej, żeby stanowiły one połowę porcji, przy czym warto zachować odpowiednie proporcje. Dietetycy radzą, żeby 3⁄4 stanowiły warzywa, a 1⁄4 owoce.
Istotnym elementem leczenia otyłości są regularne konsultacje lekarskie i dietetyczne, które są szczególnie ważne podczas stosowania leków na otyłość (farmakoterapii), aby monitorować przebieg terapii oraz zapewnić bezpieczeństwo pacjenta. Kompleksowe podejście do leczenia otyłości pozwala skuteczniej zmieniać nawyki, czy wypracowywać nowe oraz w sposób zbilansowany i bezpieczny dążyć do poprawy ogólnego stanu zdrowia.
Dowiedz się:
Jak wprowadzić zdrowe nawyki żywieniowe
Warto wprowadzić do swojej codzienności kilka nawyków, które pomogą zwiększyć aktywność w ciągu dnia. Zamiast korzystać z windy, warto wejść po schodach. Można też wysiąść jeden/dwa przystanki wcześniej i przespacerować się do miejsca docelowego. Jeśli spędza się dużo czasu przy komputerze, co godzinę warto zrobić kilkuminutową przerwę na ćwiczenia rozciągające lub krótki spacer.
Im większy poziom aktywności fizycznej, tym łatwiej osiągnąć deficyt kaloryczny. Należy jednak pamiętać, że przed rozpoczęciem treningów osoby z otyłością powinny zgłosić się do lekarza, który wykona test wysiłkowy i EKG spoczynkowe. Ponadto lekarz może ocenić sprawność fizyczną i pomóc określić jak organizm reaguje na wysiłek fizyczny. Wszystko to może pomóc w wybraniu aktywności dobranej indywidualnie do potrzeb i możliwości.
W razie wprowadzenia terapii lekami na otyłość aktywność fizyczna jest niezbędnym elementem kompleksowego leczenia.
Czytaj także:
Poznaj główne zalety regularnej aktywności fizycznej
Wsparcie psychologiczne może znacząco przyczynić się do trwałej zmiany stylu życia i lepszego radzenia sobie z wyzwaniami związanymi z otyłością. Psycholog może pomóc we wdrożeniu zdrowych nawyków oraz utrzymaniu motywacji, a także w eliminacji niekorzystnych przyzwyczajeń, które mogłyby prowadzić do nawrotu choroby otyłościowej. Dodatkowo psycholog może wzmocnić poczucie sprawczości, zwiększyć pewność siebie, omówić obawy związane z podjęciem leczenia, w tym także ze stosowaniem leków na otyłość w razie ich przyjmowania, oraz wypracować bezpieczne metody radzenia sobie ze stresem.
Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości farmakoterapia – czyli leczenie lekami na otyłość może być stosowana u pacjentów, u których wskaźnik BMI (ang. Body Mass Index) wynosi 30 kg/m2 lub więcej (nie dotyczy sportowców, osób starszych, kobiet w ciąży i dzieci). Dotyczy to sytuacji, gdy dotychczasowe metody leczenia, takie jak zmiany sposobu odżywiania i regularna aktywność fizyczna, nie przyniosły oczekiwanych celów terapeutycznych, takich jak redukcja masy ciała, poprawa wydolności organizmu i jakości życia. Farmakoterapia może być również stosowana u osób, u których BMI wynosi ≥27 kg/m2 i które chorują na co najmniej 1 chorobę związaną z otyłością. Warto w tym miejscu nadmienić, że wskaźnik BMI nie powinien być jedynym narzędziem diagnostycznym. Zaleca się również pomiary obwodów ciała, pomiary składu masy ciała czy inne badania diagnostyczne, które może zlecić lekarz prowadzący.
Leki na otyłość to substancje, które mogą działać na różne sposoby, wspierając proces redukcji masy ciała. Niektóre z nich naśladują działanie naturalnych hormonów, takich jak te wpływające na ośrodek głodu i sytości w mózgu, a także te wpływające na ośrodkowy układ nerwowy. Dzięki temu redukcji ulega spożycie pokarmu, co w konsekwencji prowadzi do zmniejszenia masy ciała.
Poza wpływem na masę ciała, leki te mogą również wykazywać korzystny wpływ na zdrowie metaboliczne. Mogą pomagać w regulacji stężenia glukozy we krwi (co jest istotne u pacjentów z cukrzycą typu 2), obniżać ciśnienie tętnicze oraz wpływać korzystnie na profil lipidowy (obniżać stężenie cholesterolu LDL i trójglicerydów). Te efekty mogą znacząco przyczynić się do poprawy stanu zdrowia czy układu sercowo-naczyniowego.
Leczenie otyłości z wykorzystaniem leków to zawsze decyzja podejmowana wspólnie z lekarzem, który dobiera terapię indywidualnie do stanu zdrowia pacjenta, jego potrzeb i historii medycznej. Ważne jest, by cały proces leczenia odbywał się pod stałym nadzorem lekarza, który będzie mógł monitorować postępy, bezpieczeństwo oraz w razie potrzeby dostosowywać leczenie. Leki zawsze należy stosować według zaleceń lekarza oraz zgodnie z informacjami zawartymi na ulotce dołączonej do opakowania.
W niektórych przypadkach choroby otyłościowej lekarz może rozważyć zabieg z zakresu chirurgii bariatrycznej. Do wskazań kwalifikujących do operacji bariatrycznej, opracowanych przez American Society for Metabolic and Bariatric Surgery (ASMBS) oraz Federation of National Bariatric and Metabolic Surgery Societies (IFSO), należą:
Otyłość zwiększa ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca oraz innych schorzeń układu krążenia5. Ponad 80% pacjentów z chorobą niedokrwienną serca ma nadwagę lub otyłość6. Co więcej, choroby układu krążenia są najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce, stanowiąc aż 36% wszystkich przypadków śmiertelnych (wśród pacjentów z chorobą otyłościową to aż 70%)7.
Dowiedz się więcej o powiązaniu otyłości i chorób sercowo-naczyniowych.
Oblicz swoje BMI (Body Mass Index) za pomocą wzoru: masa ciała (kg) ÷ [wzrost (m)]² lub skorzystaj z kalkulatora online.
Dodatkowo zmierz obwód pasa, aby ocenić ryzyko zdrowotne związane z nagromadzeniem tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha.
Warto umówić się na wizytę u lekarza, aby omówić swoje obawy, zidentyfikować potencjalne przyczyny oraz uzyskać skierowanie na szczegółowe badania. Lekarz może opracować indywidualny plan terapeutyczny, który oprócz zmiany nawyków żywieniowych i wprowadzenia regularnej aktywności fizycznej, dostosowanej do indywidualnych możliwości pacjenta, może uwzględniać także wsparcie psychologiczne czy farmakologiczne w postaci leków na otyłość, w zależności od potrzeb pacjenta i jego stanu zdrowia. Może też zlecić wykonanie niezbędnych badań. Nie należy samodzielnie podejmować decyzji dotyczących farmakologicznego leczenia otyłości.
Po konsultacji z lekarzem wykonaj badania, takie jak poziom glukozy we krwi, profil lipidowy, funkcjonowanie tarczycy czy badania hormonalne, aby wykluczyć lub potwierdzić czynniki przyczyniające się do otyłości.
Zwiększ aktywność fizyczną, dostosowując ją do swoich możliwości (np. spacery, jazda na rowerze, pływanie).
Spróbuj zmodyfikować swoje nawyki żywieniowe, ograniczając przetworzoną żywność, cukry proste i tłuszcze nasycone. Skonsultuj się z dietetykiem, aby stworzyć zrównoważony plan żywieniowy.
Regularnie sprawdzaj swoje postępy, zarówno masę ciała, jak i inne wskaźniki zdrowotne.
Rozważ wsparcie w grupach terapeutycznych lub rozmowy z bliskimi, aby utrzymać motywację.
„Porozmawiajmy Szczerze o Otyłości” to ogólnopolska kampania edukacyjna, której organizatorem jest Novo Nordisk. Na stronie kampanii znajdziesz wiele przydatnych materiałów edukacyjnych, które mogą pomóc w podjęciu decyzji prowadzących do poprawy Twojego zdrowia. Na stronie znajdziesz, między innymi: poradniki, webinary oraz artykuły edukacyjne.
