Światowy Dzień Otyłości 2025 – globalne wyzwania i potrzeba działań
4 marca, z okazji Światowego Dnia Otyłości zwracamy uwagę na otyłość jako złożoną chorobę przewlekłą oraz skupiam...
Aktualności
3 mar 2025
Sugerowane
Sugerowane
Aktualności
Jak można kontrolować nadmierną masę ciała?
Prawidłowe zarządzanie masą ciała może mieć pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne. Warto jednak wiedzieć, że nie ma jednego uniwersalnego sposobu kontroli masy ciała. Na podstawie kilku czynników, takich jak m.in. styl życia i istniejące wcześniej schorzenia, lekarz może zaproponować rozwiązanie dostosowane do indywidualnych potrzeb chorego. Poszczególne podejścia mogą oferować różne korzyści dla zdrowia, które obejmują m.in. zmniejszone ryzyko cukrzycy typu 2 (i obniżenie stężenia glukozy we krwi) i chorób układu krążenia. Poznaj niektóre metody zarządzania masą ciała, które umożliwią Ci omówienie z lekarzem poszczególnych możliwości.
Do swojej codziennej rutyny warto wprowadzić aktywność fizyczną, przy czym nie chodzi tutaj o wysiłek ponad swoje możliwości, a o każdą aktywność, która zwiększa tętno. Zgodnie z zaleceniami WHO, każda osoba dorosła powinna włączyć do codziennej rutyny 30–60 minut aktywności fizycznej o charakterze wytrzymałościowym o umiarkowanej intensywności, co najmniej 5 razy w tygodniu lub, alternatywnie, 75–150 minut wysiłku wytrzymałościowego o dużej intensywności, czyli 15–30 minut dziennie, co najmniej 5 razy w tygodniu.
Dla wszystkich osób dorosłych. Zaleca się, aby każdy, niezależnie od masy ciała, włączył regularne ćwiczenia do codziennego życia.
Regularne ćwiczenia fizyczne są korzystne dla wszystkich, nie tylko dla osób o wyższym wskaźniku masy ciała (BMI). W przypadku osób z nadwagą i otyłością regularne ćwiczenia o umiarkowanej lub dużej intensywności mogą wiązać się z:
Zwiększenie intensywności treningów może sprawić, że korzyści będą szybciej widoczne. Jeśli to możliwe, warto wprowadzić do ćwiczeń trening interwałowy o wysokiej intensywności. Pamiętaj, że każda podejmowana aktywność fizyczna powinna być dostosowana do indywidualnych możliwości. Jeśli nie masz doświadczenia w wykonywaniu ćwiczeń fizycznych lub masz kontuzję, skonsultuj się z fizjoterapeutą lub doświadczonym trenerem personalnym.
Regularna aktywność fizyczna może przynosić wiele korzyści dla zdrowia układu sercowo-naczyniowego, sprawności krążeniowo-oddechowej i mobilności. Badania wykazały, że ćwiczenia o umiarkowanej intensywności mogą spowolnić postęp chorób serca i obniżyć ryzyko zawału serca lub udaru mózgu.
Dieta niskokaloryczna polega na ograniczeniu liczby spożywanych kalorii. Może być umiarkowana (1300–1500 kcal/dzień), niskokaloryczna (900–1300 kcal/dzień) lub bardzo niskokaloryczna (mniej niż 900 kcal/dzień). Dla porównania zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości, energetyczność diety osoby, która chce zredukować swoją masę ciała, powinna wynosić około 1200–1500 kcal/dzień dla kobiet i 1500–1800 kcal/dzień dla mężczyzn.
Ograniczenie kaloryczności przyjmowanych posiłków stanowi podstawę zmian odżywiania zalecanych w terapii otyłości. Warto jednak wiedzieć, że dieta z deficytem kalorycznym może wpływać na jakość życia, a także aspekty psychologiczne, dlatego, aby dała jak najlepsze wyniki, powinna być stosowana w połączeniu z terapią behawioralną.
Stosowanie diety z deficytem kalorii prowadzi do redukcji tkanki tłuszczowej. Należy pamiętać, że niewłaściwie skomponowana dieta redukcyjna, nieuwzględniająca zapotrzebowania na składniki odżywcze (szczególnie białko, mikro i marko elementy oraz witaminy) może prowadzić do zmniejszenia gęstości kości i siły mięśni, co z kolei wpływa na wydolność organizmu. W przypadku stosowania tej metody przez dłuższy czas zalecany jest nadzór dietetyka. Ponadto osoby, które chcą zredukować swoją masę ciała, powinny być pod stałą opieką lekarza i dietetyka.
Dieta śródziemnomorska może być jedną z form diety redukcyjnej, zwraca bowiem uwagę na to, co jemy. Opiera się na ograniczeniu spożycia czerwonego mięsa, zmniejszeniu spożycia drobiu, serów i białego pieczywa oraz zwiększeniu spożycia produktów pełnoziarnistych, owoców i warzyw.
Dla wszystkich. To często preferowany styl życia nawet dla osób, których celem nie jest tzw. odchudzanie.
Dieta śródziemnomorska jest zalecana jako sposób odżywiania dla wszystkich, ponieważ może wiązać się z takimi korzyściami jak poprawa funkcjonowania mózgu czy zmniejszenie ryzyka wystąpienia choroby Alzheimera i innych zaburzeń neurologicznych.
Niedawne hiszpańskie badanie, które koncentrowało się przede wszystkim na osobach z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym mieszkających w krajach śródziemnomorskich, wykazało, że odżywianie się zgodnie z dietą śródziemnomorską może zmniejszyć ryzyko poważnego incydentu sercowo-naczyniowego nawet o 30%.
Dowiedz się: Czy otyłość może powodować choroby serca i w jaki sposób można zmniejszyć ryzyko ich wystąpienia?
Post przerywany polega na ograniczeniu spożycia kalorii w określonych porach dnia lub tygodnia, co może przyczynić się do poprawy kontroli masy ciała oraz zdrowia metabolicznego. Warto wiedzieć, że nie ma jednak jednoznacznych dowodów potwierdzających korzystny wpływ postu przerywanego w leczeniu otyłości.
Post przerywany może być stosowany przez większość osób. Najczęściej stosowaną formą postu przerywanego w kontroli masy ciała jest post naprzemienny. W dni postu spożycie kalorii jest ograniczone do mniej niż 25% dziennego zapotrzebowania energetycznego. Na przykład, osoba z dziennym zapotrzebowaniem wynoszącym 2000 kcal spożywa mniej niż 500 kcal w dni postu. Aby był bezpieczny, post przerywany powinien być wdrażany pod nadzorem lekarza lub dietetyka.
Oprócz ogólnych korzyści związanych z kontrolą masy ciała ten rodzaj diety może wpływać na poprawę mikrobioty jelitowej – milionów bakterii żyjących w układzie pokarmowym – a także powodować wyższy poziom energii.
Nie ma wielu dowodów sugerujących, że post przerywany poprawia zdrowie układu sercowo-naczyniowego, jednak nocny post (prowadzący do lepszego snu) może mieć pozytywny wpływ na choroby kardiometaboliczne.
Przeczytaj: O czym świadczy wiek metaboliczny?
Farmakoterapia w leczeniu otyłości polega na stosowaniu leków, które wpływają na zmiany chemiczne w mózgu odpowiedzialne za przyrost masy ciała i utrudniające jej redukcję.
Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości, farmakoterapia jest metodą leczenia otyłości stosowaną u chorych ze wskaźnikiem masy ciała (BMI) ≥30 kg/m2, u których w wyniku postępowania dietetycznego i behawioralnego nie uzyskano istotnej redukcji masy ciała i nie osiągnięto celów terapeutycznych, a także u chorych z nadwagą z BMI ≥27 kg/m2 i współistnieniem ≥1 choroby związanej z nadmierną masą ciała.
Decyzja o podjęciu leczenia farmakologicznego jest podejmowana przez lekarza na podstawie indywidualnych potrzeb pacjenta. Celem leczenia farmakologicznego jest nie tylko redukcja masy ciała. Może wpływać również na różne aspekty apetytu, takie jak poprawa kontroli głodu i zmniejszenie łaknienia słodyczy. Ponadto może prowadzić do poprawy przebiegu lub remisji chorób i zaburzeń, które występują u chorych na otyłość, takich jak m.in. cukrzyca typu 2, choroby sercowo-naczyniowe, nadciśnienie tętnicze czy zespół obturacyjnego bezdechu sennego, a także do zmniejszenia ryzyka wystąpienia tychże powikłań. Podczas leczenia należy pamiętać, że farmakoterapia jest jednym z elementów kompleksowej terapii otyłości.
Chirurgia bariatryczna (np. bypass żołądka, rękawowa resekcja żołądka lub zakładanie opaski żołądkowej) ma na celu zmniejszenie rozmiaru żołądka i/lub zmiany w przewodzie pokarmowym, aby zwiększyć szansę na długotrwałą redukcję masy ciała.
Istnieje wiele ograniczeń dotyczących tego, kto kwalifikuje się do operacji bariatrycznej, począwszy od masy ciała, a skończywszy na stylu życia i czynnikach psychologicznych. Zgodnie z zaleceniami wskazanymi przez Polskie Towarzystwo Leczenia Otyłości chirurgię bariatryczną stosuje się u pacjentów ze wskaźnikiem masy ciała BMI ≥35 kg/m2 dla osób bez chorób towarzyszących otyłości, BMI ≥30 kg/m2 dla osób z cukrzycą typu 2 (niezależnie od metody leczenia), BMI 30–34,9 kg/m2, u których leczenie zachowawcze otyłości i chorób jej towarzyszących nie przynosi pożądanych efektów. Ponadto operacja bariatryczna może zostać zaproponowana jako element terapii pomostowej w sytuacjach, gdy konieczna jest redukcja masy ciała u chorego przed planowanym innym zabiegiem operacyjnym.
Warto wiedzieć, że chirurgia bariatryczna nie jest proponowana jako opcja pierwszego wyboru w zakresie kontroli masy ciała. Może znacząco poprawić jakość życia pacjentów z otyłością, ale wymaga starannej selekcji kandydatów oraz długoterminowego wsparcia medycznego i psychologicznego.
Podobnie jak metody farmakologiczne, chirurgia bariatryczna może prowadzić do większej redukcji masy ciała niż stosowanie diety i ćwiczeń, przez co poprawa zdrowia fizycznego i psychicznego także może być większa. Badania wykazały, że chirurgia bariatryczna może prowadzić do zmniejszenia liczby chorób związanych z otyłością, w tym cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego, obturacyjnego bezdechu sennego czy dyslipidemii.
Chirurgia bariatryczna może znacznie zmniejszać ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych, takich jak zawał serca i udar mózgu. Ponadto może prowadzić do długoterminowej poprawy metabolizmu, co może pomóc zmniejszyć ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
