Nadwaga u dzieci – niepokojący problem naszych czasów

sNadwaga u dzieci – niepokojący problem naszych czasów

Z najnowszych badań wynika, że w Polsce wzrasta liczba dzieci z nadwagą i otyłością. Nadmierna masa ciała w młodym wieku przyczynia się do problemów zdrowotnych w dorosłości. Wysoko przetworzona żywność, brak ruchu, czynniki genetyczne i stres nasilają to zjawisko. Sprawdź, jak pomóc dziecku osiągnąć prawidłową masę ciała!

Jak rozpoznać u dziecka problemy masą ciała?

Mianem otyłości określamy chorobę cywilizacyjną, związaną z nadmiernym nagromadzeniem tkanki tłuszczowej. Niestety, wielu rodziców bagatelizuje problem, nie dostrzegając potrzeby zmiany nawyków żywieniowych u dziecka. Z biegiem czasu nadwaga i otyłość mogą prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych. 

Jak rozpoznać, czy dziecko ma nadwagę lub otyłość? W tym celu warto skorzystać z siatek centylowych. Nadwagę rozpoznaje się wtedy, gdy wartość wskaźnika BMI (ang. Body Mass Index – wskaźnik masy ciała) mieści się pomiędzy 90. a 97. centylem. Otyłość stwierdza się wówczas, gdy wartość znajduje się powyżej 97. centyla. 

Zobacz również: Kalkulator BMI – wskaźnik prawidłowej wagi

Do otyłości prostej (pierwotnej) u dzieci prowadzi przede wszystkim przewlekłe przekarmianie. Do jej rozwoju przyczynia się też niewłaściwa dieta przyszłej mamy. Należy zaznaczyć, że otyłość może pojawić się już u niemowlęcia, które otrzymuje więcej kalorii niż potrzebuje. U starszych dzieci otyłość prosta często jest spowodowana: 

● zbyt dużymi porcjami posiłków, 

● podjadaniem między posiłkami, 

● zwiększonym spożywaniem żywności typu fast food, 

● siedzącym trybem życia. 

Z kolei otyłość wtórna występuje na skutek uwarunkowań genetycznych, chorób endokrynologicznych lub uszkodzeń układu nerwowego. Może być również spowodowana przyjmowaniem niektórych leków.

Do czego prowadzi otyłość u dziecka?

Nadwaga u dzieci zwiększa ryzyko otyłości w wieku dorosłym, a także może prowadzić do wystąpienia: 

W profilaktyce otyłości ważną rolę odgrywają bilanse zdrowia, które wykonuje się na różnych etapach rozwoju dziecka. Dzięki nim pediatra lub lekarz rodzinny może zdiagnozować ewentualne nieprawidłowości i choroby. Pierwszy bilans wykonuje się zazwyczaj w pierwszym miesiącu życia dziecka, a ostatni – w 18.–19. roku życia.

Nadwaga i otyłość u dzieci – jakie badania wykonać?

Jeśli wartość BMI mieści się powyżej 85. centyla, lekarz powinien monitorować stan zdrowia małego pacjenta. Dzięki temu szybko wykryje ewentualne powikłania związane z nadwagą lub otyłością. Podczas wywiadu specjalista zapyta o dietę kobiety w ciąży, sposób karmienia niemowlęcia, a także model żywienia i styl życia rodziny. 

Lekarz zaleci regularną kontrolę ciśnienia tętniczego, dobierając mankiet do rozmiaru ramienia dziecka. Pomiar ciśnienia tętniczego krwi przeprowadza się u spokojnego dziecka, najlepiej po przespanej nocy lub drzemce w ciągu dnia. Oprócz tego pediatra powinien raz na 2 lata skierować dziecko na badania z krwi, takie jak: 

W niektórych przypadkach lekarz może zlecić badania dodatkowe, takie jak: badanie dna oka, USG jamy brzusznej, EKG, RTG stawów biodrowych i kolanowych, a także ABPM (znane jako holter lub całodobowy automatyczny pomiar ciśnienia tętniczego). Leczenie otyłości ma charakter holistyczny, co oznacza, że koncentruje się zarówno na stanie fizycznym, jak i dobrostanie emocjonalnym pacjenta. Powinien on znaleźć się pod opieką lekarzy różnych specjalizacji: dietetyka, fizjoterapeuty i psychologa. 

Sprawdź: Czym jest wartość energetyczna posiłków?

Jak pomóc dziecku z nadwagą?

Nadwaga u dzieci i młodzieży może wynikać z monotonnej diety. Należy zadbać o to, żeby znalazła się w niej odpowiednia ilość witamin i minerałów. Pamiętaj, by zbilansować ją też pod kątem makroskładników, czyli białka, tłuszczów i węglowodanów. Zgodnie z zaleceniami, w miarę możliwości warto karmić dziecko jedynie piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia, po czym stopniowo rozszerzać jego dietę. Zanim maluch spróbuje owoców, poczęstuj go warzywami, zwłaszcza zielonymi. Aby zaspokoić pragnienie pociechy, podawaj jej przede wszystkim wodę, a nie sok owocowy lub inne słodkie napoje. 

Zastanawiasz się, jak sobie poradzić z nadwagą u dziecka? Przede wszystkim wykreśl z jego diety lub znacząco ogranicz węglowodany proste. Szukasz pomysłów na zdrowe przekąski dla dziecka? Zamiast podawać mu batoniki czekoladowe, ciastka i słone przekąski, poczęstuj je: 

Zachęcaj również dziecko do aktywności fizycznej, dzięki czemu wesprzesz jego prawidłowy rozwój. Nie musisz od razu zapisywać go na zajęcia dla dzieci – spróbujcie poćwiczyć razem w warunkach domowych lub na zewnątrz. Zacznijcie od spacerów, wycieczek rowerowych czy wspólnego wyjścia na basen. Aktywność fizyczna ma być przyjemnością, a nie źródłem frustracji i niezadowolenia. 

* stężenie glukozy we krwi

Źródła

  1. Noczyńska A., Zubkiewicz-Kucharska A., Otyłość wieku rozwojowego, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020 
  2. Tounian P., Otyłość u dzieci, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2019 
  3. Szajewska H., Socha P., Horvath A. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci 2021