Diety roślinne mogą być z powodzeniem stosowane w terapii choroby otyłościowej. Białko roślinne jest ważnym makroskładnikiem diety redukcyjnej. W artykule wyjaśniamy, dlaczego warto je uwzględnić, jakie są jego główne źródła oraz jakie korzyści przynosi jego zwiększone spożycie. Dowiedz się więcej!
Czy w żywieniowym leczeniu choroby otyłościowej jest przestrzeń na stosowanie diet roślinnych?
Uważa się, że diety roślinne (w szerokim ujęciu) mogą być z powodzeniem stosowane w leczeniu choroby otyłościowej. Dobrze zaplanowana dieta redukcyjna powinna uwzględniać odpowiedni deficyt energetyczny (czyli to, o ile należy zmniejszyć kaloryczność diety w stosunku do zapotrzebowania).
Przeczytasz o tym więcej w artykułach: W jakich sytuacjach i jak wyliczyć zapotrzebowania kaloryczne? i Dlaczego umiejętność liczenia kalorii jest ważna w kontekście redukcji i utrzymania masy ciała?.
Ponadto powinna stanowić źródło składników o pozytywnym działaniu na organizm. Pośród zalecanych modeli żywienia o udowodnionych właściwościach prozdrowotnych wymienia się m.in. diety o ograniczonej podaży produktów odzwierzęcych, tj. dietę wegetariańską (dopuszczającą jaja czy nabiał), pescawegetariańską (dopuszczającą spożywanie ryb), planetarną, śródziemnomorską czy nowonordycką. W dietach tych ilość białka roślinnego jest znacznie wyższa niż w diecie tradycyjnej, a punktem wspólnym jest znaczne ograniczenie lub eliminacja mięsa. Szczególnie restrykcyjnym modelem diety roślinnej jest dieta wegańska. Eliminuje ona całkowicie produkty odzwierzęce i jak każda dieta eliminacyjna wymaga szczególnej uważności w komponowaniu posiłków.
Dlaczego białko roślinne jest ważne w diecie redukcyjnej?
Białko jest jednym z kluczowych makroskładników, które należy dostarczać do organizmu. Jest niezwykle ważne w trakcie stosowania diety redukcyjnej, pełni bowiem rolę budulcową (w odniesieniu do masy mięśniowej) i ma wysoki efekt termiczny pożywienia (jego trawienie, wchłanianie i metabolizm zużywa więcej energii niż w przypadku węglowodanów czy tłuszczów). Źródła białka można podzielić na:
- roślinne (nasiona roślin strączkowych, tofu, tempeh, orzechy, nasiona, amarantus, komosa itp.);
- zwierzęce (mięso, ryby, nabiał, jaja).
Zwiększenie udziału produktów roślinnych (zwłaszcza bogatych w białko), kosztem części produktów zwierzęcych, ma szereg udokumentowanych korzyści zdrowotnych m.in.:
- zmniejszenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2, zaburzeń lipidowych, nadciśnienia tętniczego;
- zwiększenie insulinowrażliwości;
- ułatwienie stosowania diety redukcyjnej poprzez zwiększoną podaż błonnika;
- zmniejszenie ryzyka niektórych nowotworów, np. jelita grubego, piersi.
Warto również dodać, że ograniczenie mięsa i produktów odzwierzęcych wiąże się z szeregiem korzyści środowiskowych i etycznych.
Czym różni się białko roślinne od zwierzęcego?
Białko zwierzęce i roślinne różnią się pod względem zwartości poszczególnych aminokwasów. Produkty roślinne są często uboższe w lizynę lub metioninę. W tym kontekście ważne jest, aby prawidłowo bilansować posiłki np. w ciągu tego samego dnia spożywać produkty bogate w strączki i zboża lub strączki i orzechy. Przy różnorodnej diecie roślinnej ryzyko niedoborów pokarmowych jest niewielkie. Warto zauważyć, że w kontekście zdrowia ważniejsze są proporcje i różnorodność, a nie całkowita eliminacja jednej grupy spożywczej.
Źródła białka roślinnego w diecie
Białko roślinne znajduje się w takich produktach jak:
- Strączki: soczewica, ciecierzyca, fasola, groch, bób, soja i produkty sojowe: tofu, tempeh, edamame, napoje sojowe, jogurty sojowe
- Zboża i zboża rzekome: owies, kasza gryczana, komosa ryżowa (quinoa), amarantus, proso (kasza jaglana), jęczmień, orkisz
- Orzechy i nasiona: orzeszki ziemne, migdały, orzechy włoskie, pistacje, nasiona dyni, nasiona słonecznika, siemię lniane, nasiona chia, sezam, mak.
Zapamiętaj
Zwiększenie spożycia produktów roślinnych (zwłaszcza bogatych w białko) kosztem zwierzęcych (zwłaszcza mięsa) może przynieść szereg korzyści zdrowotnych. Kluczem do prawidłowego odżywienia jest zawsze niskie przetworzenie, odpowiedni balans i umiejętne komponowanie posiłków.
Autorka: dr n. o zdr. Matylda Kręgielska-Narożna
Najczęściej zadawane pytania
Czy białko roślinne jest równie wartościowe jak białko zwierzęce?
Białko roślinne jest wartościowe, ale wymaga odpowiedniego bilansowania diety, ponieważ może brakować niektórych aminokwasów. Warto łączyć różne źródła białka roślinnego, aby dostarczać organizmowi pełnowartościowy posiłek.
Czy dieta roślinna jest odpowiednia dla osób na diecie redukcyjnej?
Tak, dieta roślinna może być stosowana w diecie redukcyjnej, pod warunkiem, że jest dobrze zbilansowana i zawiera odpowiednią ilość białka oraz innych niezbędnych składników odżywczych.
Źródła
- Ahmad SR. Plant-based diet for obesity treatment. Front Nutr. 2022 Sep 8;9:952553. doi: 10.3389/fnut.2022.952553.
- Rinaldi S, Campbell EE, Fournier J, O’Connor C, Madill J. A Comprehensive Review of the Literature Supporting Recommendations From the Canadian Diabetes Association for the Use of a Plant-Based Diet for Management of Type 2 Diabetes. Can J Diabetes. 2016 Oct;40(5):471-477.
- Ivanova S, Delattre C, Karcheva-Bahchevanska D, Benbasat N, Nalbantova V, Ivanov K. Plant-Based Diet as a Strategy for Weight Control. Foods. 2021 Dec 8;10(12):3052.
- Najjar RS, Feresin RG. Plant-Based Diets in the Reduction of Body Fat: Physiological Effects and Biochemical Insights. Nutrients. 2019 Nov 8;11(11):2712.
Udostępnij
