Dlaczego szybka redukcja masy ciała nie jest rozwiązaniem choroby otyłościowej?
Czy szybka redukcja masy ciała jest bezpieczna i zdrowa dla organizmu? To pytanie nurtuje wiele osób, które pragną zredukować masę ciała w jak najkrótszym czasie, np. przed ważnym wydarzeniem czy sezonem urlopowym. Jednak tzw. odchudzanie, które bardzo szybko postępuje, może mieć niekorzystne skutki dla zdrowia, szczególnie u osoby z otyłością. Dowiedz się, dlaczego szybka redukcja masy ciała nie jest wskazana i jak robić to właściwie.
Szybka redukcja masy ciała a otyłość
Otyłość jest chorobą przewlekłą, charakteryzującą się nadmiernym nagromadzeniem tkanki tłuszczowej w organizmie. Ma związek z wieloma czynnikami, w tym: metabolicznymi, neuroendokrynnymi, psychologicznymi, środowiskowymi i genetycznymi. Choroba otyłościowa jest również główną przyczyną wielu powikłań zdrowotnych, takich jak np. nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca typu 2. Dlatego ważne jest, aby podejść do redukcji masy ciała w sposób odpowiedzialny i zrównoważony.
Gwałtowna redukcja masy ciała, czyli utrata dużej liczby kilogramów w krótkim czasie, może wydawać się dobrą opcją. Jednak ta metoda często prowadzi do niekorzystnych skutków dla zdrowia, takich jak:
- utrata masy mięśniowej – może to prowadzić do osłabienia organizmu, obniżenia wydolności fizycznej i spowolnienia metabolizmu, co z kolei może utrudniać utrzymanie prawidłowej masy ciała w dłuższej perspektywie;
- niedobory składników odżywczych, takich jak witaminy, minerały i białko mogą mieć negatywny wpływ na funkcjonowanie organizmu i prowadzić do innych problemów zdrowotnych;
- zaburzenia hormonalne – zmiany w poziomie hormonów mogą mieć wpływ na regulację apetytu, metabolizm i inne funkcje organizmu;
- większe ryzyko utraty masy kostnej i osteoporozy, szczególnie u osób starszych;
- uczucie zmęczenia, osłabienia i spadku energii – może to utrudnić wykonywanie codziennych aktywności;
- tzw. efekt jo-jo (czyli tak naprawdę nawrot choroby otyłościowej) – może prowadzić do cyklu ciągłej utraty i zwiększania masy ciała, co niekorzystnie wpływa na zdrowie psychiczne i fizyczne.
Ważne jest, aby redukcja masy ciała odbywała się stopniowo, przy wsparciu lekarza i/lub dietetyka oraz była oparta na zbilansowanej diecie i regularnej aktywności fizycznej. Stopniowa i zrównoważona utrata masy ciała może przynieść długotrwałe korzyści dla zdrowia.
Jak zdrowo redukować masę ciała przy otyłości?
Skuteczna i zdrowa redukcja masy ciała wymaga podejścia opartego na kilku kluczowych zasadach. Należy się do nich stosować zawsze podczas procesu redukcji tkanki tłuszczowej.
1. Zmiana stylu życia
Zamiast myśleć o diecie jako czymś tymczasowym, warto podejść do redukcji masy ciała jako do zmiany stylu życia. Wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych i zwiększenie aktywności fizycznej przyniesie trwalsze rezultaty w dłuższej perspektywie. Skup się na zrównoważonym i zdrowym podejściu do odżywiania, które będzie uwzględniało różnorodność produktów i dostarczanie organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych.
2. Stopniowe tempo redukcji
Czas trwania redukcji masy ciała jest indywidualny i zależy od Twojej aktualnej masy ciała, aktywności fizycznej i stanu zdrowia. Jeśli ten proces będzie zbyt gwałtowny, może to doprowadzić do niekorzystnych skutków zdrowotnych. Zwyczajowe tempo wynosi około 0,5–1,5 kg na tydzień. Pamiętaj, że właściwa i trwała redukcja masy ciała jest procesem, a zatem wymaga czasu i cierpliwości.
3. Zbilansowana dieta
Podstawą zdrowej redukcji masy ciała jest zbilansowana dieta, która dostarcza organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Wybieraj produkty bogate w białko, witaminy, minerały i błonnik, a jednocześnie ogranicz spożycie tłuszczów nasyconych i cukrów prostych. Zwracaj uwagę na wielkość porcji i unikaj przekraczania dziennego zapotrzebowania kalorycznego.
4. Regularne spożywanie posiłków
Regularne jedzenie jest bardzo ważne dla utrzymania stałego poziomu energii i uniknięcia napadów głodu. Staraj się spożywać 4-5 mniejszych posiłków dziennie, które będą zawierały odpowiednie proporcje białka, węglowodanów i tłuszczów. Pamiętaj również o odpowiednim nawodnieniu organizmu i unikaj picia napojów słodzonych.
5. Odpowiednia ilość kalorii
Ważne, aby dostarczać organizmowi odpowiednią ilość kalorii, która będzie uwzględniała Twoje zapotrzebowanie energetyczne. Nie powinno się drastycznie ograniczać kalorii, ponieważ może to spowolnić metabolizm i utrudnić cały proces. Konsultacja z dietetykiem pomoże Ci ustalić odpowiednią ilość kalorii, która będzie sprzyjać redukcji masy ciała.
6. Regularna aktywność fizyczna
Korzyści z aktywności fizycznej są ogromne, również jeśli chodzi o odpowiednią redukcję masy ciała. Regularne ćwiczenia pomagają spalać kalorie, utrzymać kondycję fizyczną i poprawiać samopoczucie. Wybieraj aktywności, które Ci odpowiadają – może to być bieganie, pływanie, jazda na rowerze czy fitness. Staraj się, żeby aktywność trwała co najmniej 30 minut dziennie.
7. Unikanie jedzenia emocjonalnego
Jedzenie emocjonalne, czyli sięganie np. po przekąski w sytuacjach stresowych może prowadzić do niekontrolowanego spożycia kalorii. Staraj się rozpoznawać swoje emocje i szukać innych sposobów radzenia sobie z nimi niż jedzenie. Może to być np. relaksacja, medytacja czy rozmowa z bliskimi.
8. Świadome jedzenie
Jedzenie powinno być dla ciebie momentem świadomości i przyjemności. Staraj się jeść powoli, delektując się smakiem i aromatem potraw. Zwracaj uwagę na sygnały sytości i przestań się posilać, gdy poczujesz się zadowolony/a, nawet jeśli na talerzu zostało jeszcze jedzenie.
9. Regularne monitorowanie postępów
Monitorowanie postępów w redukcji masy ciała może być motywujące i pomagać Ci utrzymać założone cele. Kontroluj masę ciała, mierz obwód ciała oraz śledź zmiany w wyglądzie i samopoczuciu w porozumieniu ze swoim lekarzem prowadzącym. Pamiętaj jednak, że masa ciała nie jest jedynym wskaźnikiem sukcesu. Ważne jest też Twoje zdrowie i dobre samopoczucie.
10. Wsparcie i motywacja
Redukcja masy ciała może być trudnym procesem, dlatego warto szukać pomocy i motywacji. Możesz dołączyć do grupy wsparcia, skonsultować się z dietetykiem lub znaleźć partnera do ćwiczeń. Wspólne motywowanie i wspieranie się znacznie ułatwią drogę do osiągnięcia zdrowej masy ciała.
Źródła
- A. Brytek-Matera, Psychodietetyka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2020.
- L. Ostrowska, Leczenie dietetyczne otyłości — wskazówki dla lekarzy praktyków, Zakład Dietetyki i Żywienia Klinicznego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.