Czym jest nadciśnienie? W jaki sposób otyłość może zwiększyć moje ciśnienie krwi?

Związek między chorobą otyłościową a nadciśnieniem tętniczym (wysokie ciśnienie krwi) jest ogólnie znanym i przebadanym zjawiskiem medycznym [1,2] ale dlaczego te choroby często rozwijają się obok siebie? W jaki sposób wiedza o relacji między otyłością a nadciśnieniem może pomóc zarządzać ryzykiem poważnych konsekwencji zdrowotnych?

Co oznacza nadciśnienie tętnicze i co je powoduje? 

Spojrzenie na źródła słowa „nadciśnienie” może pomóc w objaśnieniu terminu medycznego używanego przez pracowników ochrony zdrowia do opisania wysokiego ciśnienia krwi. Z leksykalnego punktu widzenia słowo można podzielić na dwie części: „nad”, czyli „ponad/powyżej” i „ciśnienie”, czyli „nacisk” lub „rozciąganie”. [3] W przypadku nadciśnienia tętniczego, ciśnienie krwi jest „ponad” prawidłowym poziomem, co powoduje obciążenie naczyń krwionośnych. [4]

Istnieją pewne stany, które mogą prowadzić do nagłego wzrostu ciśnienia krwi, takie jak niektóre nowotwory lub choroby zwężające tętnice, którymi płynie krew. [5] Nazywa się to nadciśnieniem wtórnym, ponieważ jest następstwem innego schorzenia. 

Jednak w zdecydowanej większości przypadków (85-95%) nie istnieje konkretny, możliwy do określenia powód wysokiego ciśnienia krwi. [5] Nazywa się to nadciśnieniem pierwotnym, które zazwyczaj rozwija się powoli, przez wiele lat. [4] 

Chociaż nie ma jednej możliwej do zidentyfikowania przyczyny nadciśnienia pierwotnego, w ostatnich latach badacze doszli do wniosku, że to otyłość może odpowiadać za nawet 75% tych przypadków. [1] 

Jak otyłość i wysokie ciśnienie krwi wpływają na siebie nawzajem? 

Uważa się, że otyłość może prowadzić do wzrostu ciśnienia krwi na wiele sposobów. [1,2] Nadmierna masa ciała może: 

• powodować reakcję stresową w organizmie, który wywołuje reakcję „walcz lub uciekaj” (medycznie nazywaną reakcją współczulnego układu nerwowego), [1,2] 
• zmienić równowagę hormonalną w organizmie, która reguluje ciśnienie krwi, [1,2] 
• obciążać nerki, które odgrywają rolę w utrzymaniu ciśnienia krwi we właściwym zakresie, [1,2] 
• powodować prawie niewykrywalne „mikro stany zapalne” w całym organizmie, które wywierają wpływ na naczynia krwionośne. [1,2] 

Zarówno wysokie ciśnienie krwi, jak i otyłość, niezależnie od siebie zwiększają ryzyko wystąpienia chorób serca, zawału serca i udaru mózgu [2] to badania sugerują, że połączenie tych dwóch chorób dodatkowo zwiększa to ryzyko. [2] 

Jak można stwierdzić, że ma się wysokie ciśnienie krwi i co można z tym zrobić? 

U większości osób z wysokim ciśnieniem krwi nie występują żadne objawy, nawet jeśli poziom ciśnienia krwi może zostać uznany za niebezpiecznie wysoki.4 Jeśli więc żyjesz z chorobą otyłościową, nadwagą lub innymi czynnikami ryzyka wysokiego ciśnienia krwi, pomiar ciśnienia krwi co najmniej raz w roku w gabinecie lekarskim jest ważną częścią ogólnej opieki nad Twoim stanem zdrowia. [4] 

Lekarz lub inny wykwalifikowany pracownik ochrony zdrowia, może wykonać lub zlecić kontrolny pomiar ciśnienia krwi. [6] Również niektóre apteki mają aparaty do badania ciśnienia krwi, które umożliwiają wiarygodny pomiar. [6] 

Wiedza o tym, czy występuje u Ciebie wysokie ciśnienie krwi jest ważna, aby podjąć kroki w celu kontrolowania choroby i pracy nad obniżeniem ogólnego ryzyka wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. Wszystko to powinno odbywać się pod kontrolą i w porozumieniu z lekarzem. [7] 

Istnieje wiele powszechnie dostępnych leków stosowanych w leczeniu nadciśnienia tętniczego, a stosowanie zdrowszych nawyków związanych ze stylem życia (np. niepalenie tytoniu, ćwiczenia fizyczne i zbilansowana dieta) mogą pomóc Ci w zapobieganiu wysokiemu ciśnieniu krwi. [4] 

Jeżeli Ty lub bliska Ci osoba zmagacie się z nadwagą lub otyłością, nie oznacza, że wysokie ciśnienie krwi jest nieuniknione. Jednak regularne pomiary ciśnienia tętniczego u lekarza lub w aptece są ważne, aby wspierać dodatkowe kroki w dbaniu o zdrowie. 

Źródła: 

1. Shariq O, McKenzie T. Obesity-related hypertension: a review of pathophysiology, management, and the role of metabolic surgery. Gland Surg. 2020;9(1):80-93. 
2. Leggio M, Lombardi M, Caldarone E, et al. The relationship between obesity and hypertension: an updated comprehensive overview on vicious twins. Hypertens Res. 2017;40: 947-963. 
3. Online Etymology Dictionary. Hypertension. Dostępne pod adresem: https://www.etymonline.com/word/hypertension. Data ostatniego dostępu: styczeń 2024 r. 
4. Strona internetowa kliniki Mayo. Hypertension. Dostępne pod adresem: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-pressure/symptoms causes/syc-20373410. Data ostatniego dostępu: styczeń 2024 r. 
5. Harrison D, Coffman T and Wilcox C. Pathophysiology of Hypertension: The Mosaic Theory and Beyond. Circulation Research. 2021;128:847–863. 
6. Stergiou G, Palatini P, Parati G, et al. 2021 European Society of Hypertension practice guidelines for office and out-of-office blood pressure measurement. Journal of Hypertension. 2021:39(7);1293-1302. 
7. Światowa Organizacja Zdrowia. Cardiovascular diseases: Avoiding heart attacks and strokes. Dostępne pod adresem: https://www.who.int/news-room/questions-and answers/item/cardiovascular-diseases-avoiding-heart-attacks-and-strokes. Data ostatniego dostępu: styczeń 2024 r.