Sugerowane
Aktualności
Otyłość gynoidalna – czym jest? Na czym polega jej leczenie?
Szacuje się, że w Polsce na otyłość choruje ok. 20% dorosłych osób. Nie u wszystkich wygląda ona jednak tak samo – u jednych tkanka tłuszczowa gromadzi się głównie w okolicach brzucha, a u innych na udach i pośladkach. Ten drugi przypadek to otyłość gynoidalna, która występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn. Dowiedz się, jak wygląda diagnoza i na czym polega leczenie tego typu choroby.
Otyłość gynoidalna (pośladkowo-udowa) to typ choroby, który można poznać po nadmiernym gromadzeniu się tkanki tłuszczowej w dolnej części ciała, przede wszystkim na udach i pośladkach. Jest to jeden z trzech – obok otyłości androidalnej (brzusznej) i uogólnionej – głównych rodzajów otyłości.
Sama nazwa „otyłość gynoidalna” pochodzi od greckiego słowa „gynē” oznaczającego kobietę. Statystycznie ten rodzaj otyłości częściej dotyka kobiet, choć może występować także u mężczyzn. Nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicach bioder daje charakterystyczny „gruszkowaty” kształt sylwetki. Badania sugerują, że wiąże się ona z mniejszym ryzykiem występowania chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2 i może w mniejszym stopniu niż otyłość brzuszna zaburzać mechanikę oddychania.
Dane, które sugerują mniejszą szkodliwość otyłości gynoidalnej dla organizmu, nie oznaczają jednak, że chorobę tę powinno się bagatelizować. Wręcz przeciwnie – otyłość bez względu na swój typ jest chorobą przewlekłą, która nie ustępuje samoistnie, ma tendencję do nawrotów i może powodować ponad 200 możliwych powikłań zdrowotnych.
Rozmieszczenie tkanki tłuszczowej w organizmie człowieka jest w dużej mierze wynikiem działania hormonów. Za gromadzenie się tkanki tłuszczowej w dolnych partiach ciała odpowiedzialne są przede wszystkim estrogeny, czyli grupa żeńskich hormonów płciowych. Wpływają one na aktywność enzymów lipogenicznych, które powodują powstawanie i rozrost tkanki tłuszczowej.
Nie bez znaczenia są również geny. Mają one duży wpływ na to, gdzie w organizmie gromadzi się tkanka tłuszczowa. Osoby o określonym genotypie mogą mieć tendencję do gromadzenia się tkanki tłuszczowej w dolnej części ciała.
W rozpoznaniu choroby otyłościowej w pierwszej kolejności bierze się pod uwagę wskaźnik masy ciała, czyli BMI (ang. body mass index), który pozwala na postawienie wstępnej diagnozy. Aby go obliczyć, należy podzielić masę ciała (w kilogramach) przez kwadrat wzrostu (w metrach). Działanie to można wykonać samodzielnie lub skorzystać z pomocy internetowego kalkulatora. Otyłość można stwierdzić, gdy BMI przekracza lub jest równe 30 kg/m2, a dokładny wynik pozwala określić także stopień zaawansowania choroby:
Wskaźnik BMI ma jednak pewną wadę: nie uwzględnia składu ciała oraz obwodów poszczególnych jego partii, co ma ogromne znaczenie w diagnozowaniu otyłości androidalnej i gynoidalnej.
Osoby mierzące się z otyłością gynoidalną mogą mieć wysoki wskaźnik BMI, ale obwód ich talii może mieścić się w normie (tj. poniżej 94 cm u mężczyzn i 80 cm u kobiet). Dlatego w diagnostyce tego typu otyłości najbardziej pomocny będzie wskaźnik WHR (ang. waist-hip ratio – współczynnik talia-biodro). Aby go, obliczyć należy zastosować wzór: obwód pasa (cm) / obwód bioder (cm).
Na otyłość gynoidalną wskazuje wartość WHR ≤0,85 u kobiet i ≤0,9 u mężczyzn.
Nadmiar tkanki tłuszczowej w dolnej części ciała może prowadzić do problemów z układem mięśniowo-szkieletowym, takich jak bóle stawów czy problemy z kręgosłupem. Osoby mierzące się z tym typem otyłości są bardziej narażone na problemy z krążeniem żylnym i limfatycznym w kończynach dolnych. Co więcej, znaczna ilość tkanki tłuszczowej może spowodować zaburzenia równowagi hormonalnej, a to wpływa na metabolizm i zdrowie reprodukcyjne.
Jest to choroba, która wymaga systematycznego, kompleksowego leczenia pod kierunkiem lekarza. Aby mogło ono przynieść oczekiwane skutki, warto połączyć kilka metod: zmianę nawyków żywieniowych, wprowadzenie aktywności fizycznej dostosowanej do indywidualnych możliwości, farmakologię czy terapię poznawczo-behawioralną. W niektórych przypadkach mogą być wskazane zabiegi chirurgii bariatrycznej. Do terapii otyłości gynoidalnej należy podejść w sposób całościowy i kompleksowy.
Otyłość gynoidalna charakteryzuje się przede wszystkim gromadzeniem tkanki tłuszczowej w dolnych partiach ciała, czyli w okolicach bioder, ud i pośladków. Jest to typ otyłości częściej spotykany u kobiet, a jej charakterystyczne cechy to:
Redukcja otyłości gynoidalnej – tj. kompleksowe leczenie, które powinno przebiegać pod kontrolą lekarza – wymaga holistycznego podejścia. Ważne jest wprowadzenie zbilansowanej diety, bogatej w błonnik, zdrowe tłuszcze i białko, przy jednoczesnym ograniczeniu przetworzonej żywności i cukrów prostych. Regularna aktywność fizyczna, w tym treningi aerobowe (np. bieganie, pływanie) oraz ćwiczenia wzmacniające mięśnie nóg i pośladków (np. przysiady, wykroki), pomaga zredukować masę ciała i ujędrniać jego dolne partie. Dodatkowo regularne ćwiczenia o wysokiej intensywności przyspieszają metabolizm, co skutkuje efektywniejszą redukcją tkanki tłuszczowej – należy jednak pamiętać, by były one dostosowane do indywidualnych możliwości.
Ważnym elementem terapii otyłości gynoidalnej jest zmiana stylu życia, w tym dbanie o odpowiednią ilość snu oraz redukcję stresu, który może wpłynąć na gromadzenie tkanki tłuszczowej. W przypadkach gdy działania te nie przynoszą oczekiwanych efektów, pomocne może być leczenie farmakologiczne lub chirurgiczne.
W otyłości androidalnej tkanka tłuszczowa gromadzi się głównie w górnej części ciała, szczególnie w okolicach brzucha, klatki piersiowej i pleców. Jest to rodzaj otyłości typowy dla mężczyzn, który może występować również u kobiet po menopauzie. Ten typ choroby wiąże się z większym ryzykiem powikłań, takich jak choroby serca, nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca typu 2.
Tkanka tłuszczowa gromadząca się w okolicach brzucha jest szczególnie niebezpieczna, ponieważ pozostaje bardziej aktywna metabolicznie i może wpływać na rozwój różnych chorób, np. miażdżycy.
Gromadzenie się tkanki tłuszczowej w dolnej części ciała nadmiernie obciąża stawy (kolana i biodra), powodując ból i zwiększając ryzyko zmian zwyrodnieniowych. Oprócz tego otyłość gynoidalna może negatywnie wpływać na krążenie krwi i prowadzić do powstawania obrzęków czy żylaków.
