Drażliwe tematy – jak rozmawiać z nastolatkami o otyłości?
Rodzice chcą jak najlepiej dla swoich pociech. Pragną, by były szczęśliwe, zdrowe i pewne siebie – zwłaszcza w okresie nastoletnim, kiedy zmieniające się hormony mogą prowadzić do wielu wyzwań. Martwisz się o zmiany masy ciała swojego dziecka, ale nie wiesz, jak poruszyć ten delikatny temat? W tym artykule przedstawiamy kilka wskazówek, które mogą pomóc Ci rozpocząć tę rozmowę.
Czy ponoszę winę?
Co warto zrobić, jeśli nastolatek ma nadwagę lub otyłość? Wielu rodziców i opiekunów waha się, czy rozpoczynać rozmowę o masie ciała. To delikatny temat i naturalna jest chęć uniknięcia konfliktu. Nadchodzi jednak czas, kiedy trzeba zacząć działać.
Może odkryłeś/aś, że Twój nastolatek jest nękany w szkole? Może widzisz, że zmaga się z niską samooceną lub depresją? Albo martwisz się o jego przyszłe zdrowie? 4 na 5 nastolatków z otyłością będzie na nią chorować również w dorosłości. Wielu rodziców bierze na siebie całą winę za to, że ich dziecko choruje na otyłość i uważa, że mogło zrobić dla niego więcej. Prawda jest taka, że otyłość to złożona choroba, na którą składa się wiele elementów. Obejmują one czynniki genetyczne, epigenetyczne, hormonalne, neurohormonalne, psychologiczne, społeczne i środowiskowe. Opiekunowie nie mogą być odpowiedzialni za wszystko, co robi ich dziecko, ani chronić go przed wszelkimi czynnikami zewnętrznymi. To, co mogą natomiast zrobić, to wspierać je w dokonywaniu pozytywnych wyborów i w razie potrzeby zachęcać do szukania pomocy medycznej.
Sprawdź: Jakie są najczęstsze przyczyny otyłości u dzieci i nastolatków?
Kto odpowiada za zdrowie nastolatków?
W niedawno przeprowadzonym badaniu 65% nastolatków z otyłością uważało, że redukcja masy ciała jest wyłącznie ich obowiązkiem.
Warto pozwolić nastolatkom rozwijać poczucie odpowiedzialności za własne działania, ale większość młodych ludzi potrzebuje wskazówek i motywacji. Jeśli nastolatek zmaga się z nadmierną masą ciała, może ucieszyć się z możliwości podzielenia się swoimi uczuciami z członkiem rodziny lub przyjacielem oraz wspólnego omówienia potencjalnych dalszych kroków.
Czy rozmowa o otyłości może przynieść więcej szkody niż pożytku?
Wielu rodziców lub opiekunów obawia się, że rozmowa o nadwadze lub otyłości w jakiś sposób pogorszy sytuację – poprzez obniżenie już i tak niskiej samooceny nastolatka lub wywołanie niezdrowej relacji z ciałem i jedzeniem. W większości przypadków lepiej jednak poruszyć te kwestie i stawić im czoła. Korzystne bywa zachęcanie do otwartych rozmów w domowym zaciszu, ponieważ może to sprawić, że dom stanie się „bezpiecznym” miejscem, w którym dziecko będzie otwarcie rozmawiać o swojej masie ciała.
Pracownicy ochrony zdrowia, w tym lekarze rodzinni, farmaceuci i pielęgniarki, często mogą zapewnić cenne wsparcie, co stanowi naturalny, kolejny krok w rozmowach o masie ciała.
Zobacz: Jakie są psychologiczne skutki otyłości?
Jak poruszyć temat nadmiernej masy ciała?
Trzeba wybrać odpowiedni moment! Znajdź czas, w którym nikt nie będzie wam przeszkadzał w rozmowie i delikatnie wprowadź temat, np.: „Zauważyłem, że wydajesz się zaniepokojony swoją masą ciała” lub „Podczas ostatniej wizyty lekarskiej lekarz wspomniał, że zwiększyła się Twoja masa ciała – czy chciałbyś/chciałabyś o tym porozmawiać?”. Inną opcją może być powiedzenie: „Jak się czujesz ze swoim ciałem?”, jako sposób na taktowne rozpoczęcie rozmowy. Skorzystanie z kalkulatora BMI również może być dobrym sposobem na rozpoczęcie dyskusji na temat prawidłowej masy ciała. Jeśli nastolatek nie chce się otworzyć, wyjaśnij, że możesz z nim porozmawiać, gdy tylko będzie na to gotowy. Kiedy już raz ten temat zostanie poruszony, łatwiej będzie do niego wrócić później.
Rozmawianie z nastolatkami – kilka porad
Co możesz zrobić?
- Wybierz spokojny czas na rozmowę, na przykład podczas podróży samochodem.
- Zachęcaj nastolatka do otwartej rozmowy.
- Bądź życzliwy (empatia, a nie współczucie!) i ostrożnie dobieraj słowa – podziękuj dziecku za szczerość i otwartość.
- Chwal, gdy nastolatek dokonuje zdrowych wyborów dotyczących jedzenia lub ćwiczeń.
- Skup się na korzyściach zdrowotnych i jakości życia wynikających z redukcji masy ciała, a nie na wyglądzie.
- Zapewnij nastolatka, że możliwe jest zarządzanie swoją masą ciała i że nie jest w tym sam.
- Zaproponuj wspólne spędzanie czasu, takie jak spacery, uprawianie sportu czy wypróbowywanie przepisów kulinarnych.
- Wskaż wiarygodne źródła informacji na temat masy ciała – możesz skorzystać z artykułów na naszej stronie internetowej.
- Porozmawiaj z lekarzem, aby uzyskać porady na temat tego, jak poprawić nawyki żywieniowe i poziom aktywności Twojej rodziny.
Czego nie warto robić?
- Nie osądzaj ani nie obwiniaj – wielu nastolatków z nadwagą ma poczucie winy i nie lubi swojego ciała. Nie chcą mieć poczucia, że są „pouczani”.
- Nie przytłaczaj nierealistycznymi celami – uzgodnij małe, łatwe do osiągnięcia cele, które można z czasem rozbudować.
- Nie rozmawiaj o dietach – skup się na zbilansowanym odżywianiu, a nie na wyglądzie nastolatka.
- Nie wywieraj presji na nastolatku, by rozmawiał, jeśli nie jest jeszcze gotowy.
- Nie porównuj nastolatka z jego kolegami i koleżankami.
- Nie pozwól, by rozmowy przerodziły się w kłótnie – jeśli dyskusja stanie się gorąca, przerwij ją i wróć do tematu przy innej okazji.
Strategie na przyszłość
Nie jesteś sam! Nasza strona internetowa zawiera liczne artykuły na różne tematy, które mogą pomóc Tobie i Twojemu dziecku zrozumieć wiele czynników wpływających na chorobę otyłościową oraz podpowiedzą, jak można osiągnąć cele zdrowotne. Jeśli Twoje dziecko będzie chciało zapoznać się z materiałami, możesz udostępnić mu artykuły przeznaczone dla nastolatków, którzy chcą zacząć redukować masę ciała.
Lekarze zajmujący się terapią otyłości mogą pomóc w opracowaniu planu leczenia odpowiedniego dla nastolatka. Kliknij link, aby znaleźć lekarza w Twojej okolicy: https://ootylosci.pl/specjalisci/
Rozpocznij rozmowę już dziś.
Źródła
- Simmonds M., Llewellyn A., Owen C. G., Woolacott N., Predicting adult obesity from childhood obesity: a systematic review and meta-analysis, „Obes Rev.” 2016, nr 17 (2), s. 95–107, doi: 10.1111/obr.12334. Epub 2015. PMID: 26696565.
- Stop Obesity Alliance, Weigh in: Talking to your children about weight + health, https://www.apa.org/obesity-guideline/discussing-weight [dostęp: luty 2023 r.].
- World Obesity, World Obesity Atlas 2022, https://www.worldobesity.org/resources/resource-library/world-obesity-atlas-2022 [dostep: luty 2023 r.].
- Halford J., Bereket A., Bin-Abbas B. i in., Misalignment among adolescents living with obesity, caregivers, and healthcare professionals: ACTION Teens global survey study, Pediatric Obesity 2022, e12957, https://doi.org/10.1111/ijpo.12957.
- How to Talk to Kids about Weight, https://www.eatright.org/health/wellness/weight-and-body-positivity/how-to-talk-to-kids-about-weight [dostęp: luty 2023 r.].