Sugerowane
Aktualności
Jak otyłość wpływa na stężenie cholesterolu we krwi?
Osoby chorujące na otyłość mogą mieć zbyt wysoki poziom cholesterolu we krwi. Dzieje się tak m.in. dlatego, że tkanka tłuszczowa – szczególnie ta zgromadzona w okolicy brzucha – produkuje substancje, które wpływają na metabolizm lipidów. W efekcie zwiększa się poziom frakcji LDL (tzw. złego cholesterolu), a zmniejsza się stężenie HDL (tzw. dobrego cholesterolu). Dowiedz się, jaki jest związek między otyłością a zaburzeniami lipidowymi i co to oznacza dla zdrowia. Otyłość to choroba przewlekła, którą można kompleksowo leczyć. Leczenie otyłości może też wpływać na poprawę twojego ogólnego stanu zdrowia. Porozmawiaj z lekarzem o otyłości.
Cholesterol to organiczny związek chemiczny z grupy lipidów, który – mimo negatywnych skojarzeń – jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Wytwarzany jest głównie w wątrobie, a w mniejszych ilościach w innych tkankach ciała (np. w jelitach i w skórze). Wyróżniamy dwa główne rodzaje lipoprotein:
Cholesterol pełni szereg ważnych funkcji w organizmie człowieka. Buduje błony komórkowe, nadając im elastyczność i wytrzymałość. Jest niezbędny do produkcji hormonów, takich jak kortyzol, aldosteron, testosteron, estrogeny i progesteron. To dzięki niemu w naszej skórze pod wpływem promieniowania słonecznego zachodzi synteza witaminy D. Co więcej, cholesterol bierze udział w produkcji kwasów żółciowych, które wspomagają trawienie tłuszczów w jelitach. Cholesterol odgrywa też ważną rolę w funkcjonowaniu mózgu, wpływając na przewodnictwo nerwowe i procesy poznawcze.
Określenie stężenia cholesterolu we krwi to jedno z rutynowych badań, które powinno się wykonywać profilaktycznie, bez względu na masę ciała czy wartość wskaźnika BMI. W tzw. profilu lipidowym uwzględnia się cholesterol całkowity, frakcję HDL, LDL i trójglicerydy. Zgodnie z przyjętymi normami cholesterol całkowity u osoby zdrowej nie powinien przekraczać 200 mg/dl.
Optymalny poziom frakcji LDL (tzw. złego cholesteroli) u osoby zdrowej powinien utrzymywać się w przedziale 100–129 mg/dl, wartość graniczna to 130–159 mg/dl, a za poziom wysoki i bardzo wysoki uznaje się przedział 160–190 mg/dl. W przypadku osób, które przekroczyły 190 mg/dl, zmiana sposobu odżywiania i stylu życia może być uzupełnieniem dla leczenia farmakologicznego.
Cholesterol HDL (tzw. dobry cholesterol) nie powinien być zbyt niski. Przyjmuje się, że optymalna wartość to 60 mg/dl. Alarmująco niski poziom dla kobiet to poniżej 50 mg/dl, a dla mężczyzn 40 mg/dl.
U osób chorujących na otyłość poziom cholesterolu całkowitego i frakcji LDL może być podwyższony, a „dobry cholesterol” być na zbyt niskim poziomie. Dzieje się tak dlatego, że tkanka tłuszczowa, szczególnie ta zgromadzona w okolicy brzucha, produkuje substancje, które wpływają na metabolizm lipidów. W efekcie zwiększa się produkcja LDL, a zmniejszeniu ulega HDL.
Otyłość, zwłaszcza brzuszna, sprzyja wzrostowi poziomu cholesterolu LDL. Frakcja ta transportuje cholesterol do tkanek, a jego nadmiar może prowadzić do odkładania się cholesterolu w ścianach naczyń krwionośnych, co zwiększa ryzyko miażdżycy, zawału serca czy udaru mózgu.
Otyłość może również prowadzić do obniżenia poziomu HDL, czyli frakcji odpowiedzialnej za transport cholesterolu z tkanek z powrotem do wątroby, gdzie jest usuwany z organizmu. Zbyt niski poziom tzw. dobrego cholesterolu zwiększa ryzyko chorób serca, ponieważ w tej sytuacji organizm człowieka ma obniżoną zdolność do usuwania nadmiaru cholesterolu.
Otyłość to choroba przewlekła, która niesie ze sobą ryzyko wystąpienia około 200 różnych powikłań, w tym również zaburzeń lipidowych. Przy określaniu relacji między otyłością a cholesterolem trzeba więc pamiętać, że zbyt wysokie stężenie tej substancji (całkowite i frakcji LDL) bardzo często jest konsekwencją nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej. Wyjątkiem są osoby cierpiące na hipercholesterolemię rodzinną, czyli chorobę genetyczną, której charakterystyczną cechą jest podwyższony poziom cholesterolu, nawet przy prawidłowej masie ciała.
Przy otyłości gynoidalnej, w której tkanka tłuszczowa gromadzi się głównie w okolicy ud i pośladków, poziom cholesterolu może mieścić się w normie. Osoby chorujące na ten rodzaj otyłości mają często prawidłowy obwód talii, a w okolicach brzucha nie gromadzi się nadmiar aktywnej metabolicznie tkanki tłuszczowej. W praktyce oznacza to, że ryzyko chorób sercowo-naczyniowych jest nieco mniejsze, jednak wciąż pozostaje ryzyko powikłań w postaci żylaków kończyn dolnych czy problemów ze stawami.
Wysoki i bardzo wysoki poziom cholesterolu całkowitego oraz frakcji LDL zwiększa ryzyko miażdżycy, choroby wieńcowej, udaru mózgu czy zawału serca. Gdy poziom cholesterolu LDL przekroczy 190 mg/dl u osoby, która nie ma powikłań otyłości, wskazane jest farmakologiczne leczenie hipercholesterolemii jako uzupełnienie dla zmiany stylu życia. Otyłość – która jest chorobą o złożonych przyczynach – również wymaga kompleksowego leczenia. Przywrócenie prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi i zdrowa redukcja masy ciała często idą ze sobą w parze, zmniejszając prawdopodobieństwo rozwoju chorób sercowo-naczyniowych.
U osób cierpiących na hipercholesterolemię rodzinną podwyższony poziom cholesterolu nie musi powodować wzrostu masy ciała (choć oczywiście może się tak stać, jeśli bilans kaloryczny w diecie pozostaje dodatni, a poziom aktywności fizycznej jest niski). Podwyższony poziom cholesterolu jest powikłaniem choroby otyłościowej, nie na odwrót.
Tak, redukcja masy ciała może mieć pozytywny wpływ na poziom cholesterolu we krwi. Nawet niewielka redukcja masy ciała, rzędu 5–10%, może przynieść znaczące korzyści dla profilu lipidowego – szczególnie w przypadku otyłości brzusznej, prowadzi do zmniejszenia produkcji LDL przez wątrobę. Prawidłowy wskaźnik masy ciała, czyli BMI, szczególnie w połączeniu z regularną aktywnością fizyczną, może też zwiększyć poziom „dobrego cholesterolu” HDL.
Tak, można mieć wysoki poziom cholesterolu przy prawidłowej masie ciała. Choć często kojarzymy wysoki cholesterol z nadwagą i otyłością, to w rzeczywistości problem dotyczy również osób o prawidłowej masie ciała. Hipercholesterolemia rodzinna to choroba genetyczna, która powoduje wysoki poziom cholesterolu niezależnie od masy ciała i stosowanej diety.
Zbyt wysoki poziom cholesterolu całkowitego i frakcji LDL przy jednoczesnym obniżeniu poziomu HDL może zwiększać ryzyko poważnych problemów zdrowotnych, takich jak: miażdżyca, choroba wieńcowa, zawał serca, problemy z pamięcią i koncentracją, udar mózgu, choroby naczyń obwodowych, cukrzyca typu 2 czy choroby nerek.
